مقدمه
در 31 شهريور ماه 1359 با حمله هوايي عراق به چند فرودگاه ايران و تعرض زميني همزمان ارتش بعث به شهرهاي غرب و جنوب ايران، جنگ هشت ساله رژيم صدام عليه جمهوري اسلامي رسماً آغاز شد. اين جنگ درست 19 ماه پس از پيروزي انقلاب اسلامي شروع شد و هدف اصلي آن نيز نابودي نظام نوپاي جمهوري اسلامي بود. در ابتداي اين جنگ، صدام طي نطقي ضمن ادعاي مالكيت مطلق كشورش بر اروند رود (كه آن را شط العرب ميناميد) و همچنين تكرار ادعاهاي واهي در مورد جزائر ايراني، جنگي تمام عيار را عليه جمهوري اسلامي شروع كرد. اين جنگ نابرابر در شرايطي شروع شد كه نيروهاي مسلح ايران از پايينترين سطح آمادگي براي برخورد با نيروهاي متجاوز برخوردار بودند.
توضيح آنكه ارتش به دليل حضور عوامل رژيم سابق در آن و بعضاً فرار يا كشته شدن برخي آنها، به شدت تضعيف شده بود و از سوي ديگر، سپاه نيز نيرويي نوپا بود كه هنوز انسجام و قوت لازم را براي مقابله با ارتش كاملاً مجهز و سازمان يافته رژيم بعثي عراق را نداشت. عليرغم تمام مسائل فوق الذكر كه منجر به پيشروي سريع نيروهاي عراقي در مناطقي از غرب و جنوب ايران شد، نيروهاي سپاه (كه بسيج نيز به عنوان شاخه مردمي آن به وجود آمد) سريعاً آماده مقابله با تجاوزات گرديدند. گزارش حاضر به بررسي مختصر و اجمالي نقش سپاه پاسداران در طول هشت سال جنگ تحميلي ميپردازد.
تشكيل سپاه پاسداران انقلاب اسلامي
تهديدات فزاينده داخلي و خارجي در ابتداي انقلاب اسلامي و تضعيف ارتش جمهوري اسلامي و حضور برخي عناصر معاند در آن، سران كشور را بر آن داشت تا نهادي را جهت پاسداري و حراست از كيان جمهوري اسلامي تأسيس كنند.
به همين منظور، هسته مركزي سپاه پاسداران در سال 1357 شكل گرفت كه اولين سري از اعضاء آن، در محوطه كاخ سعدآباد و تحت نظارت شهيد بزرگوار دكتر چمران و سردار حاج محمد بروجردي، آموزشهاي ابتدايي لازم را در زمينههاي نظامي ديدند. متعاقب اين امر، در سال 1358 فرماني از سوي حضرت امام(ره) مبني بر تشكيل سپاه پاسداران انقلاب اسلامي صادر گرديد و اساسنامه آن، به تصويب شوراي انقلاب رسيد. طبق اين اساسنامه، ساختار سازماني سپاه ضمن حفظ فرماندهي مركزي، بر اصل عدم تمركز استوار بود يعني در هر استان و شهرستاني يك فرماندهي سپاه پاسداران ايجاد گرديد. در واقع، اصول و خط مشي كلي سپاه از طريق فرماندهي مركزي و با تصويب شوراي هماهنگي تعيين و به استانها ابلاغ گرديد.
شوراي فرماندهي سپاه طي اطلاعيهاي در تاريخ 16 ارديبهشت 1358 وظايف كلي سپاه را به شرح ذيل اعلام كرد:
1. كمك به اجراي امور انتظامي، امنيتي و كنترل، تعقيب و دستگيري عناصر ضد انقلاب
2. مبارزه مسلحانه عليه جريانهاي مسلح ضد انقلاب
3. دفاع در برابر حملات و اشغالگريهاي عوامل يا قواي بيگانه در داخل كشور
4. همكاري و هماهنگي موثر با نيروهاي مسلح جمهوري اسلامي مطابق آيين نامههاي مربوطه
5. تربيت و آموزش اخلاقي، ايدئولوژيك، سياسي و نظامي كادرهاي سپاه
6. كمك در اجراي دستورات انقلاب اسلامي و دادگستري دولت جمهوري اسلامي
7. حمايت از نهضتهاي آزاديبخش و حق طلبانه مستضعفين جهان تحت نظارت رهبري انقلاب اسلامي
8. مشورت و استفاده از نيروهاي انساني و تخصصي سپاه به هنگام بروز بلايا و حوادث غيرمترقبه و كمك به پيشبرد طرحهاي عمراني دولت به منظور استفاده هرچه بيشتر از نيروي سپاه . (سايت جامع دفاع مقدس)
در نتيجه فعاليتهاي گوناگون سپاه در زمينههاي فرهنگي، تبليغاتي و انتظامي در سطح كشور و حضور گسترده در جبهه ها و همچنين تشكيل بسيج بيست ميليوني مردمي به فرمان امام خميني (ره) در سال 61 ، اساسنامه جديد سپاه پاسداران به تصويب مجلس شوراي اسلامي رسيد كه طبق آن، سپاه نهادي تحت فرماندهي عالي مقام رهبري انقلاب معرفي شده است.
به دنبال فعاليتهاي گسترده سپاه در مبارزه با گروهكها و عناصر ضد انقلاب و پس از آن حضور چشمگير در جبهه ها، حضرت امام (ره) در تاريخ 26 شهريور 1364 فرمان تشكيل نيروهاي زميني، هوايي و دريايي در سپاه پاسداران را صادر (كردند. (سپاه پاسداران در انديشه امام خميني (ره)، 1379 ذكر اين نكته لازم است كه اگرچه سپاه در بدو تأسيس بيشتر وظيفه تأمين امنيت داخلي و مبارزه با گروههاي برانداز را بر عهده داشت، ولي با توجه به شرايط بعدي به وجود آمده در كشور يعني شروع تهاجم عراق به مرزهاي كشور، وظيفه حراست و دفاع از مرزهاي كشور را نيز بر عهده گرفت. در كل، خدمات سپاه پاسداران را ميتوان در قالبهاي مختلفي از جمله در جنگ تحميلي، در كردستان، حفاظت از شخصيتهاي نظام، تأمين امنيت پروازها و بازسازي كشور پس از دوران جنگ مورد بررسي و كنكاش قرار داد.
نظرات شما عزیزان:
دسته بندی : دفاع مقدس , ,
برچسب ها :
